تفاوت آلومینیوم و روی

در این مقاله قرار است به صورت مختصر درباره تفاوت آلومینیوم و روی صحبت کنیم. آلومینیوم و روی از جمله‌ی پرکاربردترین انواع آلیاژهای ریخته‌گری به شمار می‌آیند. اما در خصوص تفاوت آلومینیوم و روی لازم به ذکر است که آلومینیوم ماده‌ای طوسی رنگ است که از شکل پذیری بالایی برخوردار می‌باشد. آلومینیوم در کنار اکسیژن و سیلیون یکی از فراوان‌ترین عناصر در پوسته‌ی زمین به حساب می‌آید.
روی اما عنصری به رنگ سفید متمایل به آبی است و یکی از پرکاربردترین عناصر در سراسر دنیا به شمار می‌آید. علاوه بر این، دمای ذوب روی چیزی در حدود ۴۱۹٫۵ درجه سانتی گراد می‌باشد. از طرفی آلومینیوم در دمای ۶۶۰ درجه سانتی گراد ذوب می‌شود. در نتیجه دمای بالاتر آلومینیوم نسبت به روی سبب شده تا فرایند ذوب و ریخته‌گری آن سخت‌تر باشد.

لازم به ذکر است که فرایند ریخته‌گری بسته نوع فلز و خواص مکانیکی و فیزیکی آلیاژ مد نظر دارای انواع مختلفی است که مهمترین آن‌ها ریخته‌گری محفظه گرم، ریخته‌گری محفظه سرد و ریخته‌گری تحت فشار هستند. فرایند ریخته‌گری محفظه گرم، جهت فلزاتی با دمای ذوب پایین مانند روی مناسب است و این در حالی است که فرایند ریخته‌گری محفظه سرد برای فلزاتی با دمای ذوب بالاتر مانند آلومینیوم مناسب می‌باشد.

تفاوت آلومینیوم و روی از نظر خواص مکانیکی و فیزیکی هم یکی دیگر از تفاوت‌های مهم این دو آلیاژ به حساب می‌آید. آلومینیوم یکی از عناصری است که از استحکام بالا، انعطاف پذیری عالی و قیمت مناسب برخوردار می‌باشد. قابلیت ماشینکاری، پرسکاری، لحیم و جوشکاری از دیگر مزایای آلومینیوم به شمار می‌آید. فلز روی اما دارای سختی نسبتا پایینی است. از طرفی روی برعکس آلومینیوم در حالت خالص شکننده است. همچنین روی قابلیت انجام عملیات نورد را ندارد. در کنار این موارد قیمت روی نسبت به آلومینیوم بالاتر است.

تفاوت آلومینیوم و روی از نظر خوردگی هم یکی دیگر از مهمترین تفاوت‌های این دو فلز به شمار می‌آید. روی دارای مقاومت به خوردگی بالایی است. در نتیجه همین موضوع سبب می‌شود که به نوع یک پوشش کاربردی برای فلزات دیگر از جمله فولاد مورد استفاده قرار بگیرد. استفاده از روی در گالوانیزاسیون بسیار رایج است. این در حالی است که آلومینیوم مقاومت به خوردگی پایین‌تری دارد. با این وجود، لایه‌ی اکسیدی آلومینیوم دارای چسبندگی بسیار بالایی بوده و از آن جدا نمی‌شود. در نتیجه همین موضوع شده که آلومینیوم در محیط‌های مرطوب از عملکرد مناسبی برخوردار باشد.

مهمترین کاربردهای فلز آلومینیوم

کاربردهای شمش آلومینیوم به حدی زیاد است که از این فلز، پس از آهن و آلیاژهای آن به عنوان پرکاربردترین فلز در سراسر دنیا یاد می‌شود. خصوصیات قابل توجه این فلز از جمله وزن کم، استحکام بالا، شکل پذیری عالی، مقاومت به خوردگی و خاصیت ارتجاعی خوب در کنار قیمت مناسب و رسانایی الکتریکی و حرارتی بالای آن سبب شده تا فلز آلومینیوم در حوزه‌های مختلفی کاربرد داشته باشد.

مهمترین کاربردهای آلومینیوم عبارتند از:

1. کاربرد در تولید لوازم خانگی : آلومینیوم یکی از فلزاتی است که در تولید ماشین لباسشویی، ماشین خشک کن، ماشین ظرفشویی، لوله‌های یخچال و کولر و … کاربرد زیادی دارد.
2. کاربرد در تولید لوازم الکترونیکی: استفاده از فلز آلومینیوم در تولید لوازم الکترونیکی و گرافیکی تجهیزات الکترونیکی مثل پردازنده‌ی لپ تاپ، تبلت و تلفن‌های هوشمند از رواج بالایی برخوردار است. رسانایی گرمایی بالای آلومینیوم یکی از مزایایی است که سبب شده این فلز در این تجهیزات به کار گرفته شود.
3. کاربرد در تولید درب و پنجره : مقاومت خوردگی عالی آلومینیوم سبب شده تا این فلز گزینه‌ای مناسب برای تولید انواع مختلف درب و پنجره از جمله درب و پنجره سرویس بهداشتی باشد. امروزه استفاده از درب و پنجره‌های آلومینیوم در تمامی منازل رواج خاصی پیدا کرده است.
4. کاربرد در صنعت هوافضا: نسبت مقاومت به وزن بالا، شکل پذیری عالی و مقاومت به خوردگی خوب سبب شده تا استفاده از فلز آلومینیوم در تولید هواپیما رواج داشته باشد. به علاوه از آلومینیوم در سوخت هواپیما نیز استفاده می‌گردد. به علاوه آلیاژهای آلومینیوم از جمله آلومینیوم-لیتیوم در تولید موشک نیز به کار گرفته می‌شوند.
5. کاربرد در صنعت کشتیرانی: وزن سبک و مقاومت به خوردگی و استحکام بالا سبب شده تا از فلز آلومینیوم در بدنه‌ی کشتی‌ها، قایق‌های تفریحی، شناورهای زیر آب و قایق‌های تندرو استفاده فراوانی بشود.

آشنایی با کاربردهای مهم فلز روی

از جمله‌ی مهمترین کاربردهای فلز روی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:

• آبکاری فلزات: مقاومت به خوردگی بالای فلز روی سبب شده تا از آن برای آبکاری فلزات مختلف از جمله آلیاژهای آهنی استفاده زیادی بشود.
• خودروسازی: روی در صنعت خودروسازی نیز کاربردهای فراوانی دارد. در ساخت شبکه‌ها، دستگیره قفل، اجزای مکانیکی و برقی خودرو، بدنه اتومبیل، اتصالات برقی و … از فلز روی استفاده می‌شود.
• رنگ سازی و چاپ: اکسید روی در برابر اشعه ماوراء بنفش از خواص پوششی خوبی برخوردار است. همچنین ضریب شکست اکسید روی بالاست. در نتیجه همین دو مزیت سبب شده تا از اکسید روی در صنعت رنگ سازی استفاده فراوانی شود، زیرا باعث افزایش پایداری رنگ می‌گردد. به علاوه سولفات روی نیز در صنعت رنگرزی و چاپ کاربرد زیادی دارد.
• داروسازی: فلز روی در تولید پودر و کرم‌های ضد آفتاب، کرم‌های سوختگی خفیف، کرم جوش چرکی، کرم‌های ادرار سوختگی، داروهای زرد زخم و … به کار گرفته می‌شود.
• پلاستیک سازی: از روی در تهیه لوازم پلاستیکی مثل قوطی خمیر دندان استفاده می‌گردد.
• لاستیک سازی: اکسید فلز روی قابلیت شتاب دهندگی و فعال سازی بالایی دارد. در نتیجه برای افزایش استحکام لاستیک به کار گرفته می‌شود.
• الکترونیک: روی در سیم‌های برق و مخابرات نیز کاربرد دارد. لازم به ذکر است که در قطعات الکترونیکی مثل بوبین‌ها، موتورها، تیونرها، آمپلی فایرها و … نیز از فلز روی استفاده می‌گردد.
  

جمع بندی
آلومینیوم و روی، دو فلز پرکاربرد در صنایع مختلف به حساب می‌آیند. در این مقاله درباره تفاوت آلومینیوم و روی صحبت شد. تفاوت در خواص فیزیکی و مکانیکی، شرایط ریخته‌گری، کاربردها و قیمت از جمله‌ی مهمترین تفاوت‌های فلز آلومینیوم و روی به شمار می‌آید.
از فلز روی در حوزه خودروسازی، لاستیک و پلاستیک سازی، تولید قطعات الکترونیک و آبکاری فلزات استفاده زیادی می‌شود. همچنین فلز آلومینیوم در تولید لوازم خانگی، لوازم الکترونیکی، درب و پنجره، هواپیما و … کاربرد دارد.